Geschiedenis Noord-Holland
Holland was het voornaamste gewest over een Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na een staatsgreep aangaande 21 januari 1798 werden op 23 april 1798 een Acte aangaande Staatsregeling aangenomen, waarmee de antieke gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. De republiek werden onderverdeeld in acht departementen betreffende zo heel wat mogelijk gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
dit departement betreffende Texel
het departement over een Amstel
het departement met een Delf
Daarnaast lagen verder dit departement aangaande de Schelde en Maas en dit departement aangaande een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Uiteindelijk voldeed een nieuwe indeling ook niet en na een instelling in 1801 betreffende het Bataafs Gemenebest werden het departement Holland ingesteld volgens een oude gewestelijke grenzen over Holland. In 1806 werden het Bataafs Gemenebest verwisselen door dit Koninkrijk Holland. Dit jaar daarop werd dit departement Holland opgedeeld in het departement Amstelland (overeenkomend betreffende Noord-Holland) en dit departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Na in 1811 het Koninkrijk Holland voor dit Franse Keizerrijk werd gevoegd, werden Amstelland bij Utrecht gevoegd tot dit département de la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werden Maasland omgedoopt tot département des Bouches-de-la-Meuse - Monden over de Maas.
Na de Fransen einde 1813 uit Nederland gevlucht waren, was de rangschikking aanvankelijk ongewijzigd. Met een Grondwet betreffende 29 maart 1814 werden een departementen vernieuwen via provinciën of landschappen. Zuiderzee en Monden van een Maas werden verenigd in een provincie Holland. Door minister Over Maanen werden in de grondwetcommissie alsnog de titel Holland en West-Friesland voorgesteld "om juiste verlangen van achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", maar het werd via de rest betreffende de commissie verworpen.[2]
Een nieuwe provincie kreeg in 1814 2 gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam met een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour betreffende Friesland tot Holland, maar ons deel betreffende Hollands Brabant was bij Noord-Brabant en in 1815 werden ook dit laatste Hollands Brabant, het Land betreffende Altena, bij Noord-Brabant gevoegd. Tenslotte werden in 1820 de grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Om een dominantie te verminderen werd Holland voor de grondwetsherziening met 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzaak hiertoe werden in Zuid-Holland niet gevoeld. In Noord-Holland gold dit immers in sterke mate voor Amsterdam, het in 1838 het provinciaal gerechtshof aan zichzelf voorbij zag kunnen ten gunste betreffende Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd een overheersende positie met Amsterdam en drong men met op het herstel met de verdeling zoals die was tussen het Noorder- en Zuiderkwartier vanwege 1795. Hier werd desalniettemin niet met tegemoetgekomen. Na de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden die bij Noord-Holland gevoegd, waarna Zuid-Holland in 1864 het grootste deel betreffende de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling bij een provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit betreffende Noord-Holland.
Om 2010 tot 2012 was er enig tijd sprake van een samenvoeging van de provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werden duidelijk dat die organiseren over de baan bestaan.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto betreffende het Noorderkwartier, de IJsselmeerpolders en ons deel van Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit ons kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer. In dit zuiden grenst de provincie aan Zuid-Holland en Utrecht, in het oosten via middel betreffende een Houtribdijk en Hollandse Brug met de provincie Flevoland en in het noorden via remedie van de Afsluitdijk met een provincie Friesland.
Een provincie mag worden onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en ons zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en eerst dit IJ) zodra grens fungeert.
Ten zuiden aangaande dit Noordzeekanaal liggen een stedelijke gebieden over Amsterdam, Haarlem, de Haarlemmermeer met de luchthaven Schiphol en tegelijk dit Gooi, tevens een dichtbevolkt gebied, maar met ons landschappelijk volkomen ander karakter (bosrijk en niet totaal vlak).
Ten noorden met dit Noordzeekanaal bevinden zichzelf de Zaanstreek en andere, kleinere, delen en dorpen. De dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij een plaats Alkmaar. Daar bevinden zich in dit deel betreffende de provincie verder landelijker gebieden: Waterland, de grote droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en totaal in dit noorden een Kop van Noord-Holland met het uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, dit voormalige eiland Wieringen en dit waddeneiland Texel.
Een westkust van de provincie wordt grotendeels door duinen beschermd. Hier liggen beroemde badplaatsen zodra Zandvoort, IJmuiden, Wijk aan Zee, Egmond aan Zee en Bergen. Daar waar een duinen via een Noordzee waren verzwolgen, werden een Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een regio tussen Haarlem, Velsen (aan beide zijden over het Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar heet Kennemerland. Een deel betreffende Kennemerland vormt een IJmond, betreffende een Hoogovens en verschillende industrie: het kan zijn dit westelijk gebied over het Noordzeekanaal, met mits middelpunt een haven en sluizen met IJmuiden. Ten noorden over Kennemerland ligt een antieke marktplaats Schagen en op een noordpunt met dit schiereiland de marinehaven Den Helder, tevens veerhaven voor Texel.
Aan de oostkust liggen historische steden ingeval Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en tevens het eiland Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
De voornaamste binnenwateren in Noord-Holland zijn het IJ (ooit een zeearm) en het Noordzeekanaal met de daarin, alang dan niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en het Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland worden meerdere dialecten gesproken. Landelijk geniet het Amsterdams de meeste bekendheid, dat behalve in Amsterdam ook in steden indien Alkmaar, Purmerend en Hoorn veel is te horen, omdat hier veel Amsterdammers wonen. De meeste organische dialecten vindt men op dit platteland. Op welke manier noordelijker men komt, op welke manier verdere dit lokale dialect over een standaardtaal afwijkt; in het bijzonder dit Tessels en dit Wierings beschikken over een heel eigen karakter.
Net indien in andere dialectgebieden is ook in Noord-Holland sprake van een teruggang van een dialecten. Zeker bestaan enkele dialecten nog opvallend vitaal. Met name het Volendams wordt ter plaatse alsnog enorm meestal gesproken. Overige dialecten, bijvoorbeeld het Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Het IJ kan zijn vanouds ons barrière en het blijkt tevens uit een dialecten. De dialecten ten noorden met dit IJ bestaan de meest afwijkende.
Onder dit IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te beluisteren)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten ten zuiden aangaande het IJ en Noordzeekanaal lijken meer op een dialecten met Zuid-Holland en geraken taalkundig dan ook dikwijls ingeval Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, betreffende ook Noord- mits Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, die intern vrij divers bestaan, blijven in de Utrechtse groep.
Boven dit IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten met vanouds geïsoleerde gemeenschappen mits Volendam, Egmond of de Waddeneilanden beschikken over ons heel eigen ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op enkele punten heel conservatief gebleven, waar ze zichzelf op verschillende punten juist opvallend hebben vernieuwd en daardoor bijzonder scherp meer informatie met de omliggende dialecten zijn kunnen afwijken.
Een opstelling van een dialecten boven dit IJ is problematisch en is aanleiding geweest tot verscheidene polemieken in een taalwetenschap. Vaak is op een verwantschap met het Fries gewezen: betreffende name de conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) hebben veel achterbaks met dit Fries. Veel onderzoekers vermoedden een Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Het Hollands zou het Fries pas laat verdrongen hebben en heeft dit nooit absoluut mogen vernieuwen, zodat Friese vormen en constructies alsnog voortleven in een dialecten. Hoewel deze theorie heel wat aanhang heeft, wordt ze via overige taalkundigen van een hand gewezen en zouden een Friese vormen voorheen op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV is ons overheids-NV, opgericht op 2 juli 2004, betreffende de Provincie Noord-Holland als enig aandeelhouder. De bedrijf zorgt in opdracht met de besturen over een recreatieschappen voor een ontwikkeling, aanleg, het beheer en onderhouden aangaande 6 recreatiegebieden in Noord-Holland: Dit Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Natuur Noord-Holland
In Noord-Holland bestaan twee omvangrijke nationale parken: het Nationaal Park Duinen van Texel (een hele westzijde over Texel) en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (een brede duinstrook betreffende Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Daarnaast bestaan er in Noord-Holland ons tiental overige via Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder het Noordhollands Duinreservaat (van Wijk met Zee tot Schoorl), een Schoorlse Duinen en de Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte bestaan er in Noord-Holland alsnog vele verschillende vollere en kleinere natuurgebieden, zoals dit Goois Natuurreservaat, de Hulk, dit Naardermeer, het Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. regio door Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland voor dit hoofdartikel over dit thema.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is van dit jaar ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort